Aandelen: Parallellen tussen 2008 en AI-waarderingen - Totdat de bubbel barst

De vergelijking met de dotcombubbel wordt vaak gemaakt wanneer het gaat over de huidige AI-hausse. Toch zijn er minstens zoveel overeenkomsten met 2008, toen verborgen leverage, complexe financieringsstructuren en te veel vertrouwen in eeuwige groei de markt uiteindelijk deden kantelen.

Wat toen begon als een kredietcrisis, lijkt nu in een nieuwe technologische vorm terug te keren. De namen zijn anders, maar de mechanismen – van risicotransfer tot balansverhulling – zijn opvallend gelijk.

• Wij rekenen erop dat de huidige AI-bubbel binnen twee jaar zijn hoogtepunt bereikt en vervolgens barst.
• In de tussentijd zullen er nog hevige correcties plaatsvinden, maar met snelle herstelbewegingen die het vertrouwen telkens tijdelijk doen terugkeren.
• Wanneer de bubbel uiteindelijk echt knapt, zullen veel aandelen mogelijk tot tachtig procent in waarde dalen en jarenlang nodig hebben om te herstellen.

Ook al lijkt de markt momenteel onstuitbaar, de signalen van oververhitting stapelen zich op. De snelheid waarmee kapitaal richting AI-infrastructuur stroomt, herinnert sterk aan de dynamiek van de kredietcrisis. Hieronder de structurele echo’s die op Wall Street steeds duidelijker worden gehoord.

Off-balance-sheet leverage

In 2006–2008 werden hypotheekrisico’s verstopt in SIV’s en andere schaduwvehikels. Nu zien we hyperscalers hun datacenterfinanciering via SPV’s en joint ventures buiten de balans plaatsen. Meta’s megadeal met Blue Owl, goed voor circa 27 miljard dollar, is daar het schoolvoorbeeld van. De constructie verlaagt de zichtbare schuldratio’s, maar verhoogt het systeemrisico.

Risicotransfer via financiële engineering

Pre-crisis werden CDO’s en CDS’en gebruikt om kredietrisico’s door te schuiven. Vandaag bouwen banken synthetische hedges en short baskets op AI-aandelen als bescherming tegen de datacenterleningen die ze zelf verstrekken. Deutsche Bank is daarin een van de voorlopers. Dat is klassiek originate-and-distribute: winst op de initiële deal, risico weg via derivaten.

Insiders die hun eigen thema hedgen

Wanneer kredietverstrekkers hun eigen sector gaan shorten, weet je dat het laat in de cyclus is. De interne shortstrategieën bij banken zoals Deutsche tonen dat het vertrouwen in de houdbaarheid van de AI-hype begint te wankelen.

Celebrity shorts als sentimentbarometer

Michael Burry, bekend van The Big Short, heeft putposities genomen op onder meer NVIDIA en Palantir. Zulke zichtbare contrarian-trades markeren vaak het moment waarop institutioneel geld zich begint af te schermen tegen oververhitting.

Kredietgolf als brandstof

Net als destijds bij hypotheeksecuritisatie stroomt er nu goedkoop kapitaal richting AI-infrastructuur. Investment grade emissies, private credit en off-balance programma’s zoals Meta’s trekken recordvraag, gedreven door yieldjagers die geloven dat AI “de nieuwe olie” is.

Circulaire financiering en concentratierisico

Waar de keten in 2008 liep van originator naar securitiser, dealer en belegger, zien we nu een kringloop van hyperscaler → GPU-leverancier → SPV → private credit → terug naar hyperscaler via langlopende leasecontracten. De leverage zit verstopt in het midden van die keten, onzichtbaar voor de meeste beleggers.

Securitisatie keert terug in nieuwe vorm

Gesprekken over “data-centre ABS” en zogenaamd AAA-gestructureerde leningen tonen dat de financiële sector opnieuw bezig is het risico te herverpakken. Dezelfde jargon en dezelfde geruststellende ratings keren terug, net als in 2007.

Regelgevings- en disclosure-opaciteit

Toen waren het conduit-vehikels, nu zijn het AI-washing claims. De SEC heeft al bedrijven beboet voor misleidende AI-rapportering, en ook de transparantie rond financieringsstructuren begint scheuren te vertonen.

Macro mismatch

AI-infrastructuur is kapitaalintensief en gebaseerd op lange afschrijvingen, maar wordt gefinancierd in een kortcyclische markt met hoge volatiliteit in vraag en vertrouwen. Als de bezettingsgraad of prijszetting achterblijft, ontstaat dezelfde kredietcompressie die de vastgoedmarkt destijds trof.

De roep om een vangnet

Zoals banken in 2008 steun eisten voor systeemstabiliteit, vragen AI-conglomeraten nu naar verlengde liquiditeitslijnen, belastingvoordelen en in sommige gevallen impliciete vangnetten. Het morele risico groeit opnieuw.

Wat wél anders is

Wil je alle artikelen kunnen lezen en elke podcast beluisteren? Neem dan een abonnement en krijg toegang tot alle artikelen en de database met duizenden berichten.