In Nederland blijft de box 3-belasting een onderwerp van discussie en verandering. In 2025 wordt nog steeds gewerkt met het forfaitaire stelsel, waarin een verondersteld rendement wordt belast, ongeacht wat een belegger daadwerkelijk verdient of verliest.

Wil je alle artikelen kunnen lezen en elke podcast beluisteren? Neem dan een abonnement en krijg toegang tot alle artikelen en de database met duizenden berichten.

Dit artikel geeft een helder overzicht van beide stelsels, inclusief concrete voorbeelden en legale strategieën om de belastingdruk te verlagen. We gaan ook in op het effect van buitenlandse aandelen, wisselkoersen en verliezen.

Let op: de voorbeelden zijn gebaseerd op de meest recente gegevens, maar niet gecontroleerd door een fiscaal adviseur en kunnen fouten en aannames bevatten. Dit artikel is ter informatie en wij adviseren dan ook professioneel advies in te winnen.

De overheid is van plan om vanaf 2028 over te stappen op een nieuwe systematiek gebaseerd op werkelijk rendement, waarbij daadwerkelijke winsten en verliezen jaarlijks worden meegenomen.

Dit lijkt eerlijker te zijn, maar de verandering heeft negatieve verstrekkende gevolgen voor particuliere beleggers en vermogenden door het tarief van 36 procent.

Om het plat te zeggen: de belegger krijgt de rekening gepresenteerd, en om inflatie te verslaan moet een bovengemiddeld rendement worden behaald op beleggingen.

Het huidige box 3-stelsel (2025)

In het huidige systeem wordt belasting geheven over een forfaitair rendement, afhankelijk van het type bezit. Dit was ook al niet al te best voor de belegger.

De waarde van het vermogen wordt vastgesteld op 1 januari 2025, en het heffingsvrije vermogen bedraagt €57.684 per persoon (€115.368 voor fiscale partners). Zodra dit is overschreden, wordt het volledige veronderstelde rendement belast. De belasting bedraagt 36%.

Hoewel dit systeem voor eenvoud zorgt, kan het bij werkelijke verliezen onrechtvaardig aanvoelen. Daarom wordt in juli 2025 de zogenaamde tegenbewijsregeling ingevoerd.

Hiermee kunnen belastingplichtigen aantonen dat hun werkelijke rendement lager was dan het forfaitaire, waardoor hun belastingaanslag mogelijk vervalt.

Nieuwe stelsel 2028: belasting werkelijk rendement

Vanaf 2028 wordt het werkelijke rendement op vermogen belast. Dat betekent dat zowel directe inkomsten, zoals rente, dividend en huur, als indirecte opbrengsten, zoals gerealiseerde én ongerealiseerde koerswinsten, onder de belasting vallen.

Voor beursgenoteerde aandelen, opties en futures wordt jaarlijks gekeken naar de vermogensaanwas; dat wil zeggen dat alles, ook waardestijgingen zonder verkoop, wordt belast tegen 36%.

In andere gevallen, zoals bij familiebedrijven of vastgoed, geldt een vermogenswinstbelasting, waarbij alleen belasting wordt geheven bij verkoop. Het belastingtarief blijft naar verwachting 36%.

Een aspect van dit nieuwe systeem is dat verliezen boven een bepaalde drempel voortaan mogen worden verrekend met toekomstige positieve rendementen.

Tegelijkertijd wordt van beleggers een veel uitgebreidere administratie verwacht. Alle waardebewegingen, transactiekosten, valutaomrekeningen en andere relevante gegevens moeten nauwkeurig worden bijgehouden. Dit verhoogt de complexiteit aanzienlijk.

Voor beleggers betekent het nieuwe stelsel bovendien dat zij jaarlijks een bovengemiddeld rendement moeten realiseren, gezien de hoge belastingdruk om zowel de inflatie als de belastingdruk te compenseren.

Bij een belastingtarief van 36% betekent dit in de praktijk dat het bruto rendement minstens 5 à 6 procent moet bedragen om er reëel iets aan over te houden.

Hierdoor gaan veel beleggers zich genoodzaakt voelen om actiever op zoek te gaan naar rendement, wat kan leiden tot grotere risico’s of de verschuiving naar alternatieve beleggingen. Dit kan op termijn invloed hebben op het bredere beleggingsgedrag van huishoudens in Nederland.

Voorbeelden

Bij een investering van €1.000 in Nederlandse aandelen die in 2025 €100 winst opleveren, wordt onder het huidige stelsel een forfaitair rendement van €60,40 belast, wat resulteert in €21,74 belasting. In het nieuwe stelsel wordt het volledige werkelijke rendement van €100 belast, wat uitkomt op €36 belasting.

Voor $1.000 aan Amerikaanse aandelen (omgerekend €920) met $100 winst (€92), geldt een vergelijkbare systematiek. Onder het huidige stelsel is het forfaitaire rendement €55,57 en de belasting €20,01. In het nieuwe stelsel wordt €92 belast tegen 36%, oftewel €33,12. Amerikaanse dividendbelasting (15%) kan deels worden verrekend, maar dit is sinds 2023 minder gunstig geworden door een aangepaste rekenmethode.

Bij €100 winst op opties en een onderliggende waarde van €1.000 geldt hetzelfde patroon: €21,74 belasting in het huidige stelsel en €36 in het nieuwe. Verliezen worden alleen in het nieuwe stelsel toekomstig verrekend; in het oude kan met tegenbewijs nog steeds belasting worden voorkomen.

Ook winst op futures wordt in 2025 belast op basis van een forfaitair rendement. Bij €100 winst en een waarde van €1.000 op 1 januari wordt €21,74 geheven. In 2028 zou dat €36 worden, omdat het werkelijke rendement het uitgangspunt is. Ook hier zijn verliezen voortaan verrekenbaar.

Buitenlandse effecten en regelgeving

Voor Amerikaanse aandelen geldt een dividendbelasting van 15%, die op basis van het belastingverdrag gedeeltelijk kan worden verrekend. Door de aangepaste rekenregels sinds 2023 is dit voor veel beleggers nadeliger geworden.

Valutaschommelingen spelen ook een rol: opbrengsten in dollars worden omgerekend naar euro's op basis van de koers op de peildatum of bij realisatie. Hierdoor kan het belastbare rendement afwijken van de daadwerkelijke winst in dollars.

Manieren box 3-belasting verminderen of vermijden

Belastingontduiking verboden, maar er bestaan legale manieren om de box 3-belasting te beperken.

Een buitenlands paspoort biedt op zichzelf geen vrijstelling. Wie echter emigreert naar een land zonder vermogensbelasting (zoals Dubai, Monaco of Singapore), kan box 3-belasting vermijden, mits Nederland niet langer de fiscale woonplaats is. De Belastingdienst controleert streng op feitelijke emigratie, zoals adres, levenscentrum en economische belangen.

Beleggingen in erkende groene fondsen zijn tot €71.515 per persoon vrijgesteld en leveren ook een heffingskorting op van 0,7%. Dit kan de belastingdruk aanzienlijk verlagen.

Door te schenken binnen de jaarlijkse vrijstelling (bijvoorbeeld €6.633 per kind in 2025) kan men het belastbare vermogen verlagen. Buitenlandse trusts of vennootschappen kunnen in sommige gevallen effectief zijn, maar Nederland kent strenge anti-misbruik-bepalingen. De fiscus kan vermogen alsnog aan de belastingplichtige toerekenen.

Een besloten venootschap (BV) kan aantrekkelijk zijn: binnen de vennootschap wordt geen box 3-belasting geheven. Wel geldt vennootschapsbelasting en box 2-heffing bij dividend. Ook investeringen in een eigen woning of pensioenproducten verplaatsen vermogen naar box 1, wat belasting kan besparen.

Door schulden te creëren, bijvoorbeeld via leningen, wordt het belastbare vermogen verlaagd. Er geldt wel een drempel van €3.400 per persoon. Let op: de fiscus kan nepconstructies zonder economisch belang aanvechten.

Belangrijke kanttekeningen

Bij overschrijding van het heffingsvrije vermogen wordt het volledige rendement belast. De tegenbewijsregeling kan uitkomst bieden bij verliezen, maar levert geen voordeel op bij hoge winsten.

In het nieuwe stelsel worden verliezen toekomstig verrekend, wat voordelig is. Administratieve lasten nemen echter flink toe, vooral bij derivaten of buitenlandse beleggingen. Het opzetten van juridische constructies, zoals emigratie of trusts, vergt zorgvuldige documentatie en professioneel advies.

Belangrijkste punten nieuwe stelsel (2028)

• Belastbaar is het werkelijke rendement, inclusief niet-gerealiseerde koerswinsten tegen 36%
• Om bij een gemiddelde inflatie en dit belastingpercentage vermogensaanwas te creëren, moet minimaal 5 tot 6 procent rendement behaald worden.
• Verliezen zijn verrekenbaar met toekomstige positieve rendementen
• Jaarlijkse waardestijgingen van aandelen, opties en futures worden direct belast
• Voor vastgoed of familiebedrijven geldt belasting pas bij verkoop
• Transactiekosten en verliezen mogen worden afgetrokken van het belastbare rendement
• Vereist een zorgvuldige administratie van waardeontwikkelingen en wisselkoersen
• Buitenlandse dividendbelasting kan soms maar beperkt worden verrekend
• Emigratie of gebruik van structuren zoals een BV vraagt juridische precisie en heeft fiscale risico’s

Conclusie

Het huidige box 3-stelsel kan in sommige situaties voordelig zijn voor beleggers met hoge rendementen, omdat de belasting wordt geheven over een relatief laag verondersteld rendement.

Het toekomstige systeem met 36% belasting op basis van werkelijk rendement betekent voor veel beleggers dat zij bij winst meer gaan betalen.

Er moet tot 6 procent rendement worden behaald om werkelijke financiële groei te hebben. Dit zal leiden tot steeds meer risico bij beleggers om rendement te scoren, dat kan dus ook fout aflopen.

Wie zijn belastingdruk wil verlagen, heeft meerdere legale opties, zoals emigratie, groen beleggen, het oprichten van een BV of investeren in box 1-producten. Deze strategieën moeten echter zorgvuldig worden opgezet en afgestemd met een deskundige adviseur.

Wil je alle artikelen kunnen lezen en elke podcast beluisteren? Neem dan een abonnement en krijg toegang tot alle artikelen en de database met duizenden berichten.

Disclaimer
De informatie in dit artikel is gebaseerd op de meest recente beschikbare gegevens en wetsvoorstellen met betrekking tot de box 3-belasting (stand juli 2025). Bedragen, zoals het heffingsvrije vermogen en forfaitaire rendementspercentages, zijn schattingen en kunnen variëren door indexatie of toekomstige wetswijzigingen. Details over de implementatie van het nieuwe stelsel (2028) zijn nog niet definitief vastgelegd. Dit artikel dient uitsluitend ter informatie en vervangt geen professioneel fiscaal advies. Wij raden aan om een fiscaal adviseur te raadplegen voor advies afgestemd op uw persoonlijke situatie.