De top in Alaska tussen Vladimir Putin en Donald Trump op deze 15 augustus markeert de eerste keer in achttien jaar dat een Russische president een één-op-één ontmoeting heeft met een Amerikaanse president op Amerikaanse bodem.

Wil je alle artikelen kunnen lezen en elke podcast beluisteren? Neem dan een abonnement en krijg toegang tot alle artikelen en de database met duizenden berichten.

De bijeenkomst, die plaatsvindt om 15:30 uur lokale tijd (19:30 GMT), heeft een opvallende timing: Moskou schafte daags ervoor onverwacht de verplichte verkoop van buitenlandse valuta voor exporteurs af.

Dit kan worden gezien als een signaal van vertrouwen in een rouble-versterkend imago-effect dat de top in Alaska moet opleveren.

Symboliek en strategie

De laatste keer dat Putin een vergelijkbare ontmoeting had, was in 2007 in Kennebunkport met George W. Bush. Sindsdien vonden alle ontmoetingen plaats buiten de VS, waardoor Moskou de regie had over de beeldvorming.

Deze terugkeer naar Amerikaanse bodem is een bewuste keuze: het biedt Putin de mogelijkheid om thuis gelijkwaardigheid te tonen, terwijl hij voor het eerst in bijna twintig jaar het thuisvoordeel aan Washington gunt.

Onconventionele voorbereiding

De top werd voorbereid via een informele achterdeur, opgezet door Trump-bondgenoot Steve Witkoff. Zijn bezoeken aan Moskou hielden de afspraken opzettelijk vaag, waardoor het Witte Huis de ontmoeting als “engagement” kan presenteren zonder harde toezeggingen.

Opmerkelijk is dat Witkoff soms gebruik zou hebben gemaakt van door het Kremlin geleverde tolken, wat afwijkt van standaard veiligheidsprotocollen en ruimte laat voor interpretatieverschillen over wat er precies is afgesproken.

Russische voorwaarden

• Volledige terugtrekking van Oekraïense troepen uit alle door Rusland geclaimde gebieden, inclusief Kherson, Donetsk, Loehansk en Zaporizja.
• Erkenning van de Russische soevereiniteit over alle geclaimde gebieden.
• Formeel afstand nemen van NAVO-lidmaatschap door Oekraïne.
• Een onmiddellijk staakt-het-vuren en start van gesprekken alleen nadat deze voorwaarden zijn vervuld.
• Gefaseerde opheffing van sancties, gekoppeld aan deelakkoorden.

Mogelijke modeloplossingen

Een minder besproken optie is een ander model voor delen van Oekraïne: formeel bestuur door Kiev, maar blijvende Russische veiligheidscontrole. Dit zou Oekraïnes soevereiniteit structureel verzwakken zonder officiële annexatie.

Ook infrastructuur speelt mee: een kleine verschuiving van de frontlijn zou Rusland controle kunnen geven over cruciale pompstations (pumping stations) van het Siverskyi Donets–Donbas-kanaal, waarmee het in vredestijd een economische drukhefboom zou krijgen.

Realistische korte termijn resultaten

Het meest haalbare resultaat is waarschijnlijk een lucht-staakt-het-vuren: Rusland stopt langeafstandsbombardementen op steden, Oekraïne stopt droneaanvallen op Russische raffinaderijen.

Voor Trump is dit een humanitaire winst, voor Putin een financiële. Oekraïense aanvallen eerder dit jaar verlaagden de dieselproductie met 14%, wat leidde tot subsidies en een begrotingstekort boven het jaardoel.

Strategisch risico

Hoe beter een lucht-staakt-het-vuren werkt, hoe groter het risico dat de westerse urgentie afneemt, terwijl Rusland militair terrein wint. Russische opmars bij Pokrovsk kan de onderhandelingspositie van Moskou versterken. Als Oekraïne standhoudt en de westerse steun toeneemt, verliest Putins wachten op betere voorwaarden-strategie kracht.

Europese rol op de achtergrond

Europa is afwezig in Alaska en loopt het risico buitenspel te worden gezet bij de volgorde van afspraken. Een vroeg Amerikaans-Russisch principeakkoord kan de eenheid over sancties ondermijnen, zoals eerder gebeurde na het Amerikaans-Russische akkoord over chemische wapens in Syrië in 2013.

Economische drijfveren

De oorlog stimuleert de Russische economie via militaire orders, bouwprojecten en mobilisatiebetalingen. Een bevriezing van de gevechten zonder compensatie kan leiden tot een recessie.

Daarom zet Putin waarschijnlijk in op sanctieverlichting én op toegang tot westerse investeringen.

Het schrappen van de verplichte valutaverkoopregels voor exporteurs lijkt bedoeld als signaal van vertrouwen en als voorbereiding op een rouble vriendelijke uitkomst van de top.

Wapenbeheersing als breekijzer

Putin opperde op 14 augustus ook nieuwe strategische wapenakkoorden met de VS. Met het aflopen van New START in 2026 is dit één van de weinige thema’s die in de VS nog breed draagvlak hebben.

Voor Moskou kan dit dienen om indirect erkenning te krijgen voor de bezette gebieden, bijvoorbeeld via inspectieregels die impliciet annexaties legitimeren.

Arctische agenda

De locatie in Alaska biedt ook ruimte voor afspraken over Arctische samenwerking, zoals kustwachtcoördinatie, visserijbeheer en ijsbrekerregels. Zelfs beperkte overeenkomsten hierover zouden gevolgen hebben voor de NAVO-houding in het hoge noorden, Chinese investeringen in scheepvaartroutes en verzekeringspremies voor de Noordelijke Zeeroute.

Samenvattend

De top in Alaska brengt uiteenlopende strategische en economische thema’s samen, van veiligheidskwesties tot mogelijke wapenbeheersing en Arctische samenwerking. Het uiteindelijke resultaat zal afhangen van de bereidheid van beide partijen om concessies te doen en van de manier waarop andere internationale spelers daarop reageren.